Karmienie dżdżownic to temat, który wielu początkującym hodowcom wydaje się banalny. Przecież wystarczy wrzucić trochę resztek z kuchni i gotowe, prawda? Nic bardziej mylnego. To, czym karmi się dżdżownice, ma ogromny wpływ na jakość powstającego biohumusu, zdrowie robaków i tempo, w jakim przetwarzają materię organiczną. Dobrze zbilansowana „dieta” dżdżownic przekłada się na żyzny, pachnący ziemią nawóz.
Dlaczego odpowiednie karmienie dżdżownic jest ważne?
Wpływ pokarmu na produkcję biohumusu
Dżdżownice to mali, ale niezwykle wydajni pracownicy. Codziennie przetwarzają masy materii organicznej, produkując wermikompost – naturalny, w pełni ekologiczny nawóz bogaty w mikroelementy i pożyteczne mikroorganizmy.
Jednak jego skład i jakość zależą w dużej mierze od tego, co trafi na „talerz” robaczków. Zbyt kwaśne, tłuste lub przetworzone odpady mogą zaburzyć mikroflorę w ich środowisku, spowalniając proces rozkładu. Z kolei odpowiednie resztki warzyw, liście czy fusy z kawy tworzą idealne warunki do produkcji wysokiej jakości biohumusu.
Innymi słowy – dobry pokarm = dobry biohumus. To trochę jak w ogrodzie: z żyznej ziemi wyrastają zdrowe rośliny, a z dobrze karmionych dżdżownic powstaje wartościowy nawóz.
Jak żywienie wpływa na zdrowie i aktywność dżdżownic?
Dżdżownice są bardzo wrażliwe na zmiany w środowisku. Gdy dostaną nieodpowiedni pokarm, np. spleśniałe jedzenie lub produkty kwaśne, mogą uciekać, przestać się rozmnażać, a nawet ginąć. Z kolei zbyt zasadowy pokarm spowalnia proces rozkładu – w takim środowisku dżdżownice nie będą miały co jeść, mimo że resztki fizycznie wciąż będą obecne. Warto pamiętać, że dżdżownice nie jedzą świeżych odpadków, lecz taką materię, która już zaczęła się rozkładać. Dopiero wtedy mikroorganizmy rozbijają ją na cząstki możliwe do strawienia. Zrównoważona dieta – bogata w częściowo rozłożoną materię roślinną – sprawia, że dżdżownice są ruchliwe, rozmnażają się szybciej i przetwarzają więcej odpadów. W efekcie biohumus powstaje szybciej i ma lepsze właściwości odżywcze
Co jedzą dżdżownice? Naturalne produkty w diecie
Odpady kuchenne i resztki warzywne
Najlepszym pokarmem dla dżdżownic są resztki po obróbce warzyw – obierki z marchewki, ogórka czy ziemniaka (surowe lub lekko zwiędłe), liście sałaty, kapusty, selera oraz kalafiora, a także fragmenty pomidorów, papryki, ogonków i łodyg. Doskonale sprawdzają się też fusy z kawy i herbaty, które są bogate w materię organiczną i pomagają utrzymać odpowiednie pH podłoża. Można wrzucać je nawet razem z papierowymi torebkami, o ile nie są wykonane z tworzyw sztucznych. Warto również dodawać rozdrobnione skorupki jajek, które dostarczają wapnia. Dżdżownice szczególnie dobrze radzą sobie z drobno pociętymi resztkami, ponieważ szybciej się rozkładają i nie pleśnieją. Lepiej unikać wrzucania w całości dużych, twardych kawałków – jak łodygi brokuła – które rozkładają się zbyt wolno i mogą zacząć gnić. Dobrym uzupełnieniem diety są również mokre, niebarwione kartony – najlepiej bez taśmy klejącej i porwane na małe kawałki – które stanowią dla dżdżownic doskonałe źródło celulozy.
Resztki owoców i ich ograniczenia
Owoce mogą być atrakcyjnym dodatkiem do diety dżdżownic, ale należy podawać je z umiarem. Dobrze sprawdzają się skórki z jabłek i gruszek, a także resztki arbuzów, melonów czy truskawek. Banany – również ze skórką – są dla dżdżownic prawdziwym przysmakiem. Warto jednak pokroić je na mniejsze kawałki, by szybciej się rozkładały, oraz sparzyć skórki wrzątkiem, jeśli nie mamy pewności co do ich pochodzenia, ponieważ często pokrywane są środkami konserwującymi. Ostrożnie natomiast należy podchodzić do owoców cytrusowych, takich jak pomarańcze, cytryny czy grejpfruty – ich wysoka kwasowość może zaburzyć równowagę w kompostowniku i zaszkodzić dżdżownicom. Nadmiar owoców również nie jest wskazany, ponieważ może prowadzić do fermentacji i pojawienia się nieprzyjemnego zapachu.
Liście, trawa i materia organiczna z ogrodu
W naturze dżdżownice żywią się głównie rozkładającymi się resztkami roślinnymi z gleby, dlatego w domowej hodowli warto podawać im podobne materiały. Świetnie sprawdzają się opadłe liście drzew, a także drobno pocięta, lekko podsuszona trawa. Dżdżownice chętnie zjadają również zwiędłe kwiaty, fragmenty zdrowych roślin doniczkowych oraz resztki z ogrodu, na przykład po przycinaniu bylin czy ziół. Takie dodatki doskonale uzupełniają ich dietę oraz wspierają proces trawienia i tworzenia biohumusu.
Czego unikać w karmieniu dżdżownic?
Produkty przetworzone i solone
Wszelkie resztki po daniach gotowanych, doprawionych solą, przyprawami, olejem czy sosem – absolutnie odpadają. Dżdżownice nie tolerują soli, ponieważ działa na nie toksycznie i może prowadzić do ich odwodnienia. Nie należy więc wrzucać do pojemnika ziemniaków z obiadu, resztek zup, sosów, pieczywa ani produktów marynowanych czy konserwowych. W skrócie: im bliżej natury, tym lepiej – tylko surowe, nieprzetworzone odpady nadają się do karmienia.
Nabiał, mięso i tłuszcze
Produkty odzwierzęce to coś, czego dżdżownice nie jedzą. Mięso, nabiał i tłuszcze bardzo szybko się psują, wydzielając nieprzyjemny zapach i przyciągając muchy oraz inne owady. To najprostsza droga do problemów z hodowlą i pogorszenia jakości biohumusu. Nie należy więc podawać sera, mleka, śmietany, mięsa, ryb, kości, masła ani olejów.
Odpady cytrusowe i ostre przyprawy
Skórki cytrusowe, takie jak pomarańcze, cytryny czy grejpfruty, zawierają olejki eteryczne i kwasy, które mogą być dla dżdżownic toksyczne i zakwaszać środowisko. Podobnie działają ostre przyprawy – chili, pieprz, czosnek czy cebula – które mogą podrażniać ich delikatną skórę.
Jak często karmić dżdżownice?
Wskazówki dotyczące ilości pokarmu
Ilość pokarmu, jaką należy podawać dżdżownicom, zależy bezpośrednio od ich liczby. Przykładowo – przy odpowiednich warunkach mieszkaniowych około 2000 dżdżownic kompostowych potrafi przerobić nawet 5 kilogramów odpadków kuchennych tygodniowo! Robią to bez narzekania, za to z doskonałym apetytem – zero gadania, 100% kompostowania. Najlepiej podawać im jedzenie stopniowo, w niewielkich porcjach, i obserwować tempo jedzenia. Kolejną porcję warto dodać dopiero wtedy, gdy poprzednia została już przerobiona. Dzięki temu unikniesz przekarmienia, utrzymasz odpowiednie warunki w pojemniku i zapewnisz robakom stały dostęp do świeżej, dobrze rozkładającej się materii.
Jeśli planujesz umieścić dżdżownice w kompostowniku, w którym znajdują się już odpady, warto najpierw odpowiednio przygotować im środowisko. Dżdżownice nie są w stanie przerobić starej, zbitej pryzmy kompostowej. Jeśli chcemy, by pomogły w jej przetworzeniu, musimy wyjąć materiał z kompostownika, rozluźnić go i podawać robakom stopniowo – w niewielkich porcjach. Dżdżownice poruszają się głównie w górnej, dobrze napowietrzonej warstwie, ponieważ potrzebują dostępu do tlenu. W zbyt głębokich lub zbitych warstwach nie mają odpowiednich warunków, dlatego nie będą w stanie efektywnie przerobić starej materii organicznej.
Jak rozpoznać, że dżdżownice są przekarmione?
Przekarmienie to jeden z najczęstszych błędów początkujących hodowców. Jeśli w pojemniku pojawia się zapach fermentacji, resztki zaczynają gnić, zamiast się rozkładać, a na powierzchni widać pleśń – to sygnał, że dżdżownice dostały zbyt dużo jedzenia. W takiej sytuacji najlepiej usunąć nadmiar pokarmu i przez kilka dni nie dokarmiać robaków, aby środowisko mogło się ustabilizować. W tym czasie dżdżownice spokojnie przerobią pozostałą materię, a równowaga biologiczna w pojemniku szybko wróci do normy. Regularna obserwacja i cierpliwość pozwolą uniknąć problemów i utrzymać hodowlę w idealnej kondycji.
Karmienie dżdżownic – najczęściej zadawane pytania
Czy dżdżownice mogą jeść chleb?
Mogą, ale w niewielkich ilościach i tylko, jeśli jest suchy i niesolony.
Chleb psuje się bardzo szybko i może zacząć pleśnieć, dlatego nie powinien stanowić głównego źródła pożywienia. Lepiej traktować go jako okazjonalny dodatek, a nie podstawę diety.
Jakie odpady ogrodowe najlepiej się nadają do ich karmienia?
Dżdżownice uwielbiają zwiędłe liście, trawę, oraz resztki z przycinania roślin.
Świetnie sprawdzają się też drobne gałązki i korzonki, które po przekompostowaniu tworzą strukturę sprzyjającą napowietrzeniu podłoża. Warto unikać jednak liści orzecha włoskiego i dębu – zawierają substancje, które mogą spowalniać proces rozkładu.
Czy dżdżownice mogą jeść skórki z bananów?
Tak, ale z umiarem. Skórki bananów są bogate w potas i mikroelementy, które wspierają produkcję biohumusu. Najlepiej jednak pokroić je na mniejsze kawałki i podawać raz na jakiś czas, by uniknąć fermentacji. Warto też wcześniej sparzyć je wrzątkiem, jeśli nie mamy pewności co do pochodzenia owoców – wiele bananów jest pokrywanych środkami konserwującymi.
